|
|
|
...Woerden
Broodloodje van de stad Woerden.
Voorzijde : In een effen veld het gekroonde stadswapen door een gedraaid koord
omsloten.
De penning is afgezet met een effen bandje.
Keerzijde : In een veld gelijk aan de voorzijde "
1½P.
", wat betekent, goed voor anderhalf pond brood.
Diameter : 27 mm
Referentie: L. Minard van Hoorebeke nr. 489. Zeldzaam.
Pelsdonk 01.22-09, 27 mm.
Collectie Woer01 uit veiling 3-1985 Westerhof / v.d. Dussen lot 1657, Numis
1037145,
Teylers Museum TMNK
15807.
In de collectie van de Woerdense dominee van Waenen kwamen in 1824 twee
exemplaren voor met de volgende omschrijving:
Diaconiepenning van Woerden voor 3 pond brood met het stadswapen (orig.) Lood
Diaconiepenning van Woerden voor 1½
pond brood met het stadswapen (orig.) Lood
Opmerkelijk in zijn verzameling is het particuliere lootje voor brood turf en
hout gemerkt Jb.v.W. (= Jacobus van Waenen).
De
1½
en 3 pond brood zijn aangeboden bij Veilinghuis Bom, Amsterdam veiling 23 maart
1863 lot
2123 en 2124
Loodje van de stad
Woerden.
2x
Eénzijdig : In een effen veld " I " met een " S
" (1 stuiver?) doorvlochten en door een gedraaid en effen bandje omsloten.
Diameter : 22 mm.
Referentie: L. Minard van Hoorebeke nr. 490.
Pelsdonk 02.19-123, 23 mm. Noot: dit lood wordt ook aan Schoonhoven
toegeschreven.
Loodje met het stadswapen van Woerden.
2x
Pelsdonk 01.22-098, 20 mm.
Textielloodje van Woerden
Voorzijde: wapen van Woerden
Keerzijde: slecht leesbaar
Afmetingen 25 x 35 mm, gewicht 14,62 gram.
collectie ENQ
Dit loodje is gevonden in Bovenkarspel. Opvallend is dat de 'schaarse' loodjes
van Oudewater en Woerden wel in
Enkhuizen en omgeving voorkomen.
Dit lood staat op Facebook vermeld. Diameter 24 mm.
Noodmunten van Woerden
Tinnen 1/4 Stuiver z.j. Emissie augustus 1576.
Beleg van 8 september 1575 - 25 augustus 1576. Emissie augusus 1576.
Binnen parelrand op twee regels WOER / DEN in een schild.
Referenties: vG. 79a; Maill. 125.9; vL I 210.6
Schulman Veiling 23 15-11-1999 lot 353 5,12 gram.
Veertig stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing]
uit Woerden, collectie Teylers Museum tmnk
05157.
Twintig stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit Woerden, collectie
Teylers Museum tmnk
05158.
Tien stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit
Woerden, collectie Teylers Museum tmnk
05159.
Vier stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit
Woerden, collectie Teylers Museum tmnk
05160.
Dubbele stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing]
uit Woerden, collectie Teylers Museum tmnk
05161.
Eén stuiver op
Muntenbodemvondsten.nl
Kwart stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit
Woerden, collectie Teylers Museum tmnk
05162.
In de database van de Koningklijke Bibliotheek van België (www.kbr.be)
staan
onderstaande penningen van het Woerdense beleg.
In het Jaarboek voor Munt- en Penningkunde XII. 1925 beschrijft Mr. Ernst Polak
deze penningen uitvoerig.
Geraadpleegde literatuur; P. Mailliet, Catalogue descriptif des
Monnaies obsidionales et de nécessité. Bruxelles 1870—73. 2 delen en 2 atlassen.
Plaat CXXV
A. Bhause, Feld-, Noth- und Belagerungsmünzen. Berlin 1896— 1903. mit Tafeln.
G. van Loon, Beschrijving der Nederlandsche Historie-penningen. 's-Gravenhage
Deel I 1723 pagina's
210 en
211 + 218.
In de collectie van de Woerdense dominee van Waenen kwamen in
1824 enkele exemplaren voor met de volgende omschrijving:
In de verzameling van P. Smidt van Gelder bevonden zich in 1848
deze exemplaren +
een 'Denkpenning der Stad Woerden'
900
Op 01-11-1848 geveild door veilinghuis Bom te
Amsterdam als lot nummers
527, 528 en 529
Tijdens de
crowdfunding actie voor de restauratie van het schilderij 'Het
Beleg van Woerden' (begeleidende
tekst)
( detail munt tekst 'met
dit gelt / 't Wert verhaelt / ist krijgsvolck / te Woerden betaelt' )
werden onderstaande tinnen noodmunten van de stad Woerden, geslagen tijdens het
Spaanse beleg van 1575, tentoon gesteld;
collectie
Gemeente Woerden.
Penning ter gelegenheid van de 25-jarige herdenking van de
ramp van Woerden, 1813 - 1838
Penning ter gelegenheid van de 25-jarige herdenking van de ramp van Woerden
[toen op 24 november 1813 door een grote Franse troepenmacht in Woerden werd
geplunderd, verbrand en vermoord, als represaille voor Oranjegezinde
activiteiten].
Vz: Het stadswapen van Woerden half omsluierd, leunend tegen een cypres, met
daarnaast een zwaard en een rokende fakkel, symbolen van de plundering.
In afsnede drieregelige tekst: WOERDEN - XXIV NOV. - MDCCCXIII.
Kz: Zeven regelige tekst binnen een krans van cypressenloof.
Geslagen in zilver en brons, 38 mm. Ontworpen door D. van der Kellen.
Literatuur; Dirks 542; Bax 152.
Tijdschrift voor algemeene Munt- en Penningkunde, uitgegeven P.O. van der Chijs,
tweede deel, 1839. Pagina 306.
De uitgifte prijs voor de zilveren exemplaren was ƒ 5,00 en in brons ƒ 1,50.
Op 01-11-1848 in zilver geveild door veilinghuis Bom te Amsterdam als lot nummer
4083.
Schulman veiling 17 lot 1471, collectie Woer05, en Schulman veiling 357 lot 1622.
Francia Louis XIV, Levée du Siège de Woerden 1672
Voorzijde: Buste van Louis XIV n.r.
Omschrift:
LUDOVICUS
XIIII. REX CHRISTIANISSIMUS *
Keerzijde: Overwinning legt een lauwerkrans op een schild waaronder de tekst:
WURDA OBSIDIONE / LIBERATA *
/ M. DC. LXXII
Omschrift: CASTRIS
BATAVORUM CAPTIS ET DIREPTIS
Materiaal: Brons en zilver
Diameter: 41 mm
Massa: 29 gram
Medailleur: Mauger
Referentie: DIVO 127
Referentie: Van Loon III pagina
105, Médailles
Françaises pagina 90 #178, DIVO 127
De Republiek der Nederlanden was in 1672 in oorlog met o.a. Frankrijk. Deze
penning werd door de Fransen geslagen om de 'bevrijding' van Woerden te
gedenken.
Veilingen: Künker Auktion 116 #4276 en
Künker Auktion 152 #5098
Fleur de Coin lijst 34 nr. 244, collectie
Woer14
Tijdelijke strafgevangenis Woerden
Het Kasteel van Woerden functioneerde als staatsgevangenis in de
Napoleontische
tijd van 1795 tot 1813.
Van 1830 tot 1860 werd het gebouw gebruikt als strafgevangenis voor mannen.
Tussen 1853 en 1860 werd aan de buitenzijde van de westelijke vleugel een gebouw
van twee verdiepingen met zolder toegevoegd.
Deze aanbouw stond in de volksmond bekend als ‘de vrouwengevangenis’.
Toen de verbouwing in 1860 gereed was, verloor het Kasteel namelijk zijn functie
als gevangenis voor mannen en werd bij Koninklijk Besluit van 4 juni 1861 als
gevangenis voor veroordeelde vrouwen aangewezen.
De
huismunten voor gebruik in gevangenissen werden ingevoerd volgens Koninklijk
Besluit nummer 101 van 11 februari 1823.
Hierin werd bepaald dat artikelen die in de kantines werden gekocht uitsluitend
in fictieve munt zouden mogen worden betaald.
Op grond van dit Koninklijk Besluit werden vanaf 1824 door blikslagers
vervaardigde ijzeren betaalpenningen in de gevangenissen in gebruik genomen,
voor het eerst in de in dat jaar geopende kantine van de strafgevangenis te
Leeuwarden. In Woerden was de plaatselijke
blikslager Hendrikus Wansik.
In 1834 voerde de Minister van Binnenlandse Zaken uniforme betaalpenningen in en
werden de particulier vervaardigde stukken buiten omloop gesteld.
Dit nieuwe, uniforme, gevangenisgeld is vervaardigd door de Munt in Utrecht.
Met het Koninklijk Besluit van 23 mei I86I, nr 47, werd in artikel 7 het gebruik
van fictieve munt in de gevangenissen verboden met ingang van 1 juli 1861.
Op de voorzijde van de munten was in het midden
ruimte gelaten voor het inslaan van een "stadsletter" in de gevangenis zelf.
Alleen in Woerden werden munten (m.u.v. de gulden) zonder letter in omloop
gebracht.
Munten zonder stadsletter kunnen overigens ook afkomstig zijn uit niet
gebruikte voorraden van andere gevangenissen.
Het omschrift luidt: STRAF-GEVANGENIS
|
. Keerzijde: waarde CENT(S)
Het Stadsmuseum van Woerden heeft de ½, 1, 10 en 25 cent in haar
collectie waarbij de 10 cent
doorboord is.
Het Noord-Brabants Museum heeft de volledige serie in haar
collectie.
| Penningen bestemd voor de tijdelijke strafgevangenis Woerden | Oplage voor Woerden | Totaal | |||||
| Afbeelding | Waarde | Diameter | Literatuur | Collectie | 27-03-1834 | + 01-04-1837 | 1856 |
  |
½ cent | 18 | Sch.485, Kooij HG003.1 | Woer07 | 2200 | 2200 | |
 |
1 cent | 21 | Sch.484, Kooij HG003.2 | Woer08 | 3240 | 2500 | 5740 |
 |
5 cent | 22,5 | Sch.483, Kooij HG003.3 | Woer09 doorboord |
820 | 4000 | 4820 |
 |
10 cent | 24 | Sch.482, Kooij HG003.4 | 1406 | 3000 | 4406 | |
 
 |
25 cent | 27 | Sch.481, Kooij HG003.5 | Woer10 | 932 | 300 | 1232 |
 |
50 cent | 28 | Sch.480, Kooij HG003.6 | Woer11 | 284 | 284 | |
MPO veiling 64 lot #468 en 469
-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-
Romeinse loden zegels
Tijdens de opgravingen in Woerden, project Hoochwoert 2002 - 2004 zijn naast 393
Romeinse munten ook bovenstaande loden zegels gevonden.
De twee loden zegels (beide put 30, vnr. 1228) vormen naast de 15 gevonden
gewichten eveneens een aanwijzing voor handel.
Zij hebben een ingedrukte rechthoekige verdieping met de letters '
L
· D ·
F ' met punten tussen de letters.
Afmetingen: 15 en 20 mm. Massa: 10,4 en 17,4 gram
De loden zegels zijn, net als het merendeel van de gewichten, in de vicus
aangetroffen.
In 'Woerden - Hoogwoert', ADC Rapport 500 staat nog de volgende
aanvulling;
Opmerkelijk zijn twee ronde loodjes van ca 1,5 – 2 cm in doorsnede voorzien van
de letters L.D.F. gescheiden van elkaar door een duidelijke punt en geplaatst in
een gestippeld kader.
Het gewicht van de zegelloodjes varieert (10,4 en 17,4 gram) en lijkt daarmee
geen doorslaggevende betekenis te hebben. Geen van de gewichten lijkt verder een
relatie te hebben
met bekende gewichtmaten uit de Romeinse tijd.
Van boven naar beneden is er een gat in het loden plaatje geboord alsof er een
dun touwtje doorheen heeft gelopen.
Op de voorzijde zijn drie letters aangebracht. De betekenis van deze letters is
onbekend. Hier kan wel een gissing worden gedaan die echter niet bewijsbaar is.
L zou voor het latijnse woord legio (legioen) kunnen staan; D zou de afkorting
van decima (het tiende)
kunnen zijn en F zou voor fecit (heeft gemaakt) kunnen staan, zoals wel vaker
wordt aangetroffen op met name bodemstempels van terra sigillata.
Indien dit voor waar wordt aangenomen zou L.D.F. betekenen: gemaakt door het
Tiende Legioen. Deze eenheid huisde tussen 71 en 104 n.Chr. in de castra op het
Kops plateau te Nijmegen.
Waarvoor de loodjes hebben gediend, is niet duidelijk maar mogelijk hebben ze
iets met verzegelen te maken en zijn het dus een soort zegelloodjes.
Parallellen zijn langs de limes in Nederland en Duitsland (vooralsnog) niet
bekend.
Electriciteitspenning van 100 cent
Voorzijde: WOERDEN - electriciteit, tekst met drie bliksempijlen
Keerzijde: 100 - electriciteit
Diameter: 28 mm
Materiaal: zink
Ontwerp: Nico de Haas, vervaardigd bij 's Rijks Munt
Jaar: 1942
Referentie: Kooij EL-076.1. Collectie Woer04Voorzijde: Gemeentebedrijven WOERDEN
Keerzijde: Electriciteitspenning 1 KWH
Centraal gat
Diameter: 28 mm
Materiaal: zink
Referentie: Kooij EL-075.1.
Voorzijde: Gemeente Bedrijven WOERDEN
Keerzijde: Electriciteitspenning
Diameter: 28 mm
Materiaal: brons
Referentie: Kooij EL-074.1.
De ERU
smeerkaas fabriek was in 1988 de eerste firma welke een commerciële
promotieset uitbracht in een oplage van 5000 sets.
Collectie Woer02.
Deze
penning is ook in proof kwaliteit uitgebracht.
Voorzijde: Stadswapen Woerden
Keerzijde: ERU's goudkuipje
Diameter: 23 mm
Massa: 7,88 gram
Materiaal:
goud .585
Penning Kamer van Koophandel
Voorzijde: Borstbeeld waaronder Napoleon Bonaparte. Grondlegger van de Kamers
van Koophandel · 1803
·
Keerzijde: Gebouwen en de tekst: Woerden -19 november - 1980.
Diameter: 30 mm
Materiaal: Zilver
Geslagen bij Koninklijk Begeer Voorschoten, 273/500. Collectie Woer03
Penning voor de restauratie van de Schuil- of Lutherse kerk te Woerden
 |
 |
|
Martelaar Jan de Bakker (Johannes
Pistorius) aan de paal op de brandstapel. Randschrift: Iohannes
Pistorius Wovrdensis Protomartyr Hollandiae 1525 / |
Keerzijde Vierregelige
tekst: |
Deze penning is in 1982 geslagen en de opbrengst was ten bate van
de restauratiekosten voor het kerkgebouw. Het idee kwam van iemand uit de
kerkelijke gemeente.
Het is een facsimile van het oude kerkzegel (wat zich in de kluis van de
Lutherse kerk bevindt) waarop Pistorius is afgebeeld plus de tekst van de
onveranderde confessi van 1530.
Op de keerzijde staat een tekst van Pistorius (Jan de Bakker), toen hij voor
zijn rechters in Den Haag stond (volgens Wilhelm Gnapheus)
Er zouden twee uitvoeringen zijn gemaakt. Eén uitgevoerd in zilver 2e gehalte
diameter 60 mm, verkoopprijs destijds 150,00 gulden en één van onedel metaal,
enkele tientjes.
AK: ik ken alleen het zilveren exemplaar, o.a. aangeboden in de Karel de Geus
veiling no. 49 lot# 1357.
Literatuur: Geslagen verbeelding, Lutherse penningen in Nederland pagina 203 met
de volgende omschrijving;
De lutherse gemeente van Woerden is de oudste van ons land. De eerste martelaar
vanwege het evangelische geloof was in 1525 Jan de Bakker, die tot de
brandstapel werd veroordeeld.
Strikt genomen was hij geen lutheraan, maar hij behoorde tot de voorlopers van
de Reformatie, de zogenaamde sacramentariërs.
Maar de lutheranen gedenken hem al direct in het zegel van hun gemeente dat
tussen 1566 en 1572 ontstond.
In 1612 was de gemeente al zo georganiseerd, dat er een officiële beroepsbrief
voor het aanstellen van predikanten was.
Penning 'Restauratie van het Kasteel van Woerden'
Aangeboden in MPO veiling
mei 2019 lot 1786
1989 - Penning 'Restauratie van het
Kasteel van Woerden' door W. Vis / 's Rijks Munt (K&M-)
VZ: Aanzicht kasteel binnen sierrand / KZ: Wapenschild, tekens en ornament met
vijf regels tekst - 38 mm
Drie exemplaren proof in doosjes: goud .916 (43,53 gram), goud .585 (34,80 gram)
en zilver .925 (25 gram)
NB De bijsluiter noemt exemplaren in brons (500x) en zilver (250x).
De pakbon van 's Rijks
Munt bij het exemplaar goud .916 doet vermoeden dat het om het enige geslagen
stuk gaat, wat waarschijnlijk ook voor het exemplaar goud .585 geldt.
Bespreking in de Muntkoerier
09-1989
In
1999 heeft de firma ERU een zogenaamde Goudgulden uitgebracht in een ERU
Goudkuipje.
De eerste
penning is bij De Nederlandse Munt geslagen door ERU directeur J.E.M.
Ruijs en zijn vader ter gelegenheid van het feit dat de familie Ruijs in 1999
175 jaar ‘in de kaas zit’.
De oplage was 1000 stuks
De
penningen werden vergezeld van een genummerd certificaat.
Leo Gestel penning
De Leo Gestel Penning zal elk jaar worden uitgereikt
aan personen die zich op voorbeeldige wijze hebben ingezet voor de kunst en
cultuur in de gemeente Woerden.
De mooie zilveren Penning is ontworpen door de beeldhouwer Taeke Friso de Jong
uit Kamerik.
De eerste penning is op 20 november 2019 in het Stadsmuseum van Woerden
uitgereikt door wethouder Hans Haring aan de familie Gerritse.
Link
Textiellood van Woerden
Collectie Jan den Das
|
|
|
