|
|
|
...Alkmaar
Grote Armenpenning.
Voorzijde : In een verzonken veld omzoomd door een gladde rand het stadswapen
van Alkmaar, een burcht.
Keerzijde : Veld gelijk aan de voorzijde met de letters: "
D
V A
" wat oorspronkelijk vertaald werd als: "Dit Voor Armen",
waarschijnlijker is: "Diaconie van Alkmaar".
Diameter : ø 31 mm
Materiaal : messing gegoten.
Referentie: L. Minard van Hoorebeke nr. 142, Neumann 12491.
Zie verder het Tijdschrift voor Munt- en Penningkunde 1905, pagina's
78-80 'Alkmaarsche loodjes'.
Veilingcatalogus collectie P.
Smidt van Gelder Zaandam 1848 lot
No.
4513
Coin Investment veiling 47 + 48 november 1994 lot #400
Veiling 26 (19-20 november april 2001), L. Schulman lot 2126.
Schulman veiling 18 lot 1327 (hier als referentie echter
opgegeven Minard 82)
collectie Alkm04.
Deze uit de middeleeuwen (1525?) stammende zogenaamde armenpenningen zijn
gebruikspenningen.
Ze werden meestal aan de armen verstrekt door kerkelijke of stedelijke
instellingen die er hun eerste levensbehoeften voor konden kopen.
Meestal stond op de penning aangegeven wat men ervoor kon krijgen,
bijvoorbeeld brood, turf of wijn.
De grote en kleine armenpenningen of "loodjes" van Alkmaar kunnen
voor algemeen gebruik zijn geweest omdat verdere aanduiding ontbreekt.
Coin Investment b.v. catalogus 13, april 1981 lot 224;
exemplaar afkomstig uit collectie Eklund (nr. 1), opnieuw
Coin Investment b.v. catalogus 14,
november 1981 lot 328
Prijslijst A.G. v.d. Dussen
juli/augustus 1983 nr. 240
The Coinhunter Magazine nr 20 op pagina 30 met onder het stadswapen nummer 21
Veiling 27 Karel de Geus lot nr. 1140 (DVA foutief vertaald als
Dit Voor Armen).
MPO veiling 44 woensdag 26 november 2014 lot 5611, collectie
Nico Arkesteijn nu collectie Alkm05.
Schulman veiling 363 lot
#237.
Ten onrechte aan Middelburg toegeschreven.
De Ruiter veiling 6-10-2022 lot #354
Kleine Armenpenning.
Voorzijde : In een verzonken veld omzoomd door een gladde rand het stadswapen
van Alkmaar, een burcht.
Keerzijde : Veld gelijk aan de voorzijde met de letters: "
D
V A
" wat zou betekenen "Dit Voor Armen",
waarschijnlijker is "Diaconie van Alkmaar".
Diameter : 21 - 22 mm
Materiaal : messing gegoten.
Referentie: L. Minard van Hoorebeke nr. 143. (Zie voor overige gegevens
hierboven).
Veilingcatalogus collectie P.
Smidt van Gelder Zaandam 1848 lot
No.
4514
Veiling de Ruiter 08-10-2019 lot #1304
HAE veiling 70 lot #1334
Lood van de Armenkamer (voor brood of turf?).
Referentie: L. Minard van Hoorebeke nr. 144.
Voorzijde : Tussen de ingeslagen letters A - K (Armen Kamer) het
stadswapen van Alkmaar, een burcht.
Met een effen bandje omsloten.
Keerzijde : Omranding gelijk aan de voorzijde. Met ingeslagen
registratienummer van de arme.
Diameter : 32 mm
Deze loodjes zijn door Minard ten onrechte aan Alkmaar toegeschreven maar
behoren bij Middelburg .
Het in 1878 door Minard afgebeelde loodje met de letters A - K
bevindt zich in 1892 in de collectie van Marie de Man.
Er zijn in
Zeeland en in de Zeeuwse musea meer van dergelijke zijn loodjes aangetroffen.
Dit verdient nog verder onderzoek.
In het boek "Geld in Alkmaar" van de Historische vereniging Oud
Alkmaar uit 1993,
wordt op pagina 94 nog een opmerking aangehaald
van dhr. Bruinvis over een loodje met de letters " A (burcht) M
". Marie de Man plaatst hier echter
deze
kanttekening bij.
Zie verder het Tijdschrift voor Munt- en Penningkunde 1905, pagina's
78-80 'Alkmaarsche loodjes'.
Hierin worden meerdere loodjes besproken door Marie de Man welke aan
Middelburg zijn toe te schrijven.
Armenpenning van Alkmaar
2x
vergelijk
Middelburg
Voorzijde: V burcht Y waaronder R
Keerzijde: blanco
Diameter : 23,2 mm. Gewicht 6,49 gram.
Numis
1125326.
Gevonden
in de polders rond Alkmaar (Bergen-Binnen).
Loodjes met een burcht waaromheen twee of
drie letters worden vaak toegeschreven aan Middelburg als zijnde een
broodpenning van die stad.
Dit loodjes is echter een armenpenning van Alkmaar omdat het kasteel drie
kantelen heeft en één raam (Middelburg vijf kantelen en meerdere ramen).
Referentie: Pelsdonk
nummer
01.17 Middelburg en afgebeeld op pagina 175 onder nr. 079. De
toewijzing aan Middelburg is dus niet terecht en moet Alkmaar zijn.
In 1996
gevonden in Limmen door Lucien. PAN nr.00051547
2x
Voorzijde: stadswapen van Alkmaar
Keerzijde: blanco
Diameter: 20 x 22 mm
Vindplaats: Alkmaar
Collectie: MvdH
Bierpenning of Hoefslagje (Hoefsmeden, Passage- of Tolloodje).
Voorzijde : Burcht.
Keerzijde : Hoefijzer waarin het getal 40.
Diameter : 24 - 26 mm
Referentie: Dirks tekst pagina 142; JMP 1905 p.78; Minard 140.
Referentie: Pelsdonk
nummer 01.17 Middelburg
en afgebeeld op pagina 175 onder nr. 077 en 78. De toewijzing aan Middelburg
is dus niet terecht en moet Alkmaar zijn.
In tegenstelling tot Minard die deze penning onder de Hoefsmeden rekent
schrijft Dhr. C.W. Bruinvis,
archivaris van Alkmaar in 1905,
deze loodjes toe aan bierpenningen ter
verkrijging van z.g. tonnebier dat de schutters verstrekt werd bij de hoefslagen.
Het op de keerzijde ingeslagen getal 40 staat mogelijk voor de sterkte van de
compagnie, buiten de officieren.
Zie Tijdschrift voor Munt- en Penningkunde 1905, pagina's
78-80 'Alkmaarsche loodjes'.
In de collectie van de Gemeente Alkmaar bevindt zich onder
catalogusnummer
PR
1002242 een tekening door C.W. Bruinvis van een Hoefslagje
uit ca 1860.
Dataprovider Fries Museum
NI3405
Veilingcatalogus collectie P.
Smidt van Gelder Zaandam 1848 lot
No.
4515
Veiling 349 (30-11-1990) Rietdijk lot #3732
Veiling 13 (14/15-11-1994) L. Schulman lot 1822, fraai ƒ 60,-
Veiling 25 (23-24-25 april 2001), L. Schulman lot 2843.
Veiling 26 (19 + 20-11-2001), L. Schulman lot 2125.
Schulman veiling 344 (03-2014) lot 1300
Vondsten Forum
63989 22 mm, 10 gram.
Karel de Geus veiling 47 lot 1479.
Nummer 081 in de catalogus van de Penningen, Loodjes en Munten in de
collectie van het Nederlandsch Economisch-Historisch archief
HAE veiling 64 lot #1886
Gevonden in Heiloo, PAN
21566
en Numis
1139173 .
07-2020 aangekocht via MP collectie Alkm07. Diameter 25 mm, massa 11,64
gram.
Schulman E-Auction 3 lot
2473
2x
Poortgebouw geflankeerd door de cijfers 7 en 3, is
1573.
Enkelzijdig, diameter 24,5 mm.
Literatuur: van Gelder
49, Mailliet 1.3, Pelsdonk 01.003.
Rietdijk veiling 359 06-1995 lot #18 omschrijving: 'Het beleg van 1573. 1/4
daalder (15)73. Gegoten eenzijdig plaatje. v. Gelder 47.'
Rietdijk veiling 360 12-1995 lot #38;
Schulman veiling 344 (03-2014) lot 1301; Karel de Geus veiling 47 lot 1479.
Door
Lucien Okel
gevonden in de binnenstad van Alkmaar. Diameter 24 mm, massa 7,53 gram. PAN-00055392
/ Numis......
AA muntenveiling 61 lot #611
1/4 Daalder 1573. Tin. Grote burcht
tussen 7 – 3 in het veld. Eenzijdig gegoten. 6,68 gram.
Poortgebouw geflankeerd door de cijfers 7 en
4, is
1574.
Enkelzijdig, diameter 22 mm.
Pelsdonk 01.003.
collectie Alkm06.
Diakonie loodje.
Toren geflankeerd door de letters A
en M, met omschrift DIAKONI.
Kz. Poortgebouw geflankeerd door de cijfers 7 en 3,
is 1573. Diameter 25 mm.
Pelsdonk 01.002. Schulman veiling 344 (03-2014) lot 1302
Onbekende loden penningen van Alkmaar
Enkelzijdig, 34 mm.
Binnen twee cirkels staan de letters N
+ S ter weerszijde van het stadswapen, de
burcht.
collectie Alkm01 + collectie Alkm02
In de collectie van het Regionaal Archief Alkmaar bevinden zich ook
twee
exemplaren.
Presentiepenning?
Voorzijde:burcht van Alkmaar
Keerzijde: getal 28
Afmeting: 33 mm
Vindplaats: omgevnig Alkmaar
Collectie: MvdH
Nooddaalder Alkmaar 1573
2x
ALKMAAR, belegerd door don Frederik (21 augustus 1573-9
oktober 1573), tinnen gegoten nooddaalder met een waarde van één daalder, emissie september 1573,
Eenzijdig.
Omschrift: ƧIGILLVM dE ΛLCMΛR°, grote burcht in het veld.
Na de val van Haarlem trok don Frederik naar Alkmaar dat de
manschappen van de prins van Oranje had binnengelaten en weigerde de poorten
te openen voor don Frederik.
De stad werd ingesloten en de belegering begon op 21 augustus 1573. Nadat
Sonoy de dijken door had laten steken werd het beleg opgeheven (8 oktober
1573).
Literatuur: P. Mailliet, Catalogue descriptif des Monnaies Obsidionales et
de Nécessité, avec atlas, Brussel (1870) I.1.
H. Enno van Gelder, De Nederlandse noodmunten van de Tachtigjarige Oorlog,
's Granenhage (1955) 47a.
J.C. van der Wis T.Passon, Catalogus van de Nederlandse munten, 2.01.1.
Uit veiling Laurens Schulman 4, 23 mei 1990, 104. Zeldzaam. Exemplaar op
Bodemvondstenwereld, Jean Elsen
veiling 91.
FB Loden
penningen-Méreaux ; diameter: 33 mm en massa 9,11 gram
Textiellood Alkmaar
Diameter: 25 mm
Massa: 12 gram
Gevonden in Amsterdam
Aangeboden op Ebay 02-2022
Rapport Archeologie en Monumenten Alkmaar,
RAMA
|
|
|
