...Woerden

17-08-2022: Nieuwe pagina over Muntvondsten uit Woerden en omgeving

Broodloodje van de stad Woerden.
    
Voorzijde : In een effen veld het gekroonde stadswapen door een gedraaid koord omsloten.
De penning is afgezet met een effen bandje.
Keerzijde : In een veld gelijk aan de voorzijde " 1½P. ", wat betekent, goed voor anderhalf pond brood.
Diameter : 27 mm
Referentie: L. Minard van Hoorebeke nr. 489. Zeldzaam.
Pelsdonk 01.22-09, 27 mm.
Collectie Woer01. uit veiling 3-1985 Westerhof / v.d. Dussen lot 1657, Numis 1037145
Mijn exemplaar is mogelijk de volgende weg gegaan; veiling van Stockum 18-11-1844 - Bom veiling 26-04-1858 #2121 omschrijving ‘Broodp. van 1½ P der stadsarmen van Woerden. L’. - Bom 23-03-1863 lot 2123 - Bom 05-03-1866 (collectie Verkade) lot 520 – Schulman 1889 1529f, Schulman veiling juli 1908 448, collectie RMA volgens inventarislijst door D. v.d. Kellen pagina 387 nr. 26.
Hierna heb ik het lood pas rond 1980 weer kunnen traceren in de prijslijst v.d. Dussen en aangekocht op Veiling 3-1985 Westerhof / v.d. Dussen lot 1657 / Numis 1037145.

Teylers Museum TMNK 15807. Het exemplaar van Teylers is in 1840 geschonken aan het Leidsch Academisch Penningkabinet door ene heer J.T. Bodel Nijenhuis en later in Teylers collectie terecht gekomen.
Ook afgebeeld op Loden penningen-Méreaux.
2x
In februari 2024 is er nog een exemplaar aangeboden op Ebay, 27 mm en 12,6 g. Nu collectie WN.

In de collectie van de Woerdense dominee van Waenen kwamen in 1824 twee exemplaren voor met de volgende omschrijving:
Diaconiepenning van Woerden voor 3 pond brood met het stadswapen (orig.) Lood
Diaconiepenning van Woerden voor 1½ pond brood met het stadswapen (orig.) Lood

Opmerkelijk in zijn verzameling is het particuliere lootje voor brood  turf en hout gemerkt Jb.v.W. (= Jacobus van Waenen).
De 1½ en 3 pond brood zijn aangeboden bij Veilinghuis Bom, Amsterdam veiling 23 maart 1863 lot 2123 en 2124


Loodje van de stad Woerden?
2x
Eénzijdig : In een effen veld " I " met een " S " (1 stuiver?) doorvlochten en door een gedraaid en effen bandje omsloten.
Diameter : 22 mm.
Referentie: L. Minard van Hoorebeke nr. 490.
Pelsdonk 02.19-123, 23 mm. Noot: dit lood wordt ook aan Schoonhoven toegeschreven.


Loodje met het stadswapen van Woerden.
2x
Pelsdonk 01.22-098, 20 mm.


Touwloden uit Woerden
In 1557 is er in de stad Woerden een visnettenindustrie gevestigd
De overheid stelde de maten van de netten vast en geeft voorschriften voor kwaliteit en afwerking.
De af te leveren netten moeten worden voorzien van een loden zegel met het wapen van de stad.
Zie ook het zeer informatieve artikel van Christiaan Schrickx over 'Keurloden voor haringnetten' in Westerheem 2016 / 03

2x	Voorzijde: stadswapen van Woerden Keerzijde: slecht leesbaar / blanco Afmetingen: 25 x 35 mm Massa: 14,62 gram. Collectie: EnkhQ Vindplaats: Bovenkarspel. Opvallend is dat de 'schaarse' loodjes van Oudewater en Woerden wel in Enkhuizen en omgeving voorkomen.
	Voorzijde: stadswapen waarboven initialen I Z Keerzijde: geen stempel Diameter: 20-30 mm Vindplaats: Enkhuizen, opgraving Paktuinen 2014 Foto's Archeologie West-Friesland
	Collectie Jan den Das
	Voorzijde: stadswapen waarboven initialen I Z Keerzijde: geen stempel Vindplaats: Bovenkarspel Collectie: Jan den Das
	Voorzijde: stadswapen waarboven initialen I Z Keerzijde: geen stempel Vindplaats: omgeving Enkhuizen. Collectie: Jan den Das Opmerking: pijploodje
	Voorzijde: stadswapen waarboven initialen I Z Keerzijde: geen stempel Vindplaats: omgeving Enkhuizen Collectie: F. Pennekamp
	Voorzijde: stadswapen waarboven initialen I Z Keerzijde: geen stempel Diameter: 20 mm Vindplaats: Enkhuizen Collectie: Jan den Das
	Voorzijde: stadswapen Woerden Keerzijde: geen Diameter: 25 mm Vindplaats: Enkhuizen, Noorder Boerenvaart Collectie: Jan den Das
	Voorzijde: stadswapen Woerden Keerzijde: monogram HR Vindplaats: Bovenkarspel 02-2008 Collectie: Jan den Das
	Voorzijde: stadswapen Woerden Keerzijde: H Vindplaats: Bovenkarspel 02-2008 Collectie: Jan den Das
	Voorzijde: stadswapen Woerden Keerzijde: leeg Vindplaats: Enkhuizen 02-2008 Collectie: Jan den Das
	Voorzijde: stadswapen Woerden Keerzijde: leeg Vindplaats: Enkhuizen 03-2006 Collectie: Jan den Das
Laken- en zegelloden van Woerden
	Scharnierzegel met centrale vergrendeling Voorzijde: dubbele adelaar omsloten door een parelcirkel en de tekst WOERDEN Keerzijde: juweel van het Gulden Vlies omsloten door een parelcirkel Diameter: .. mm Datering: 17de - 18de eeuw Getoond op: FB The Bag Seal Indentifier Referentie: Loden zegels & Verzegelingen door R. van Laere #700
	Voorzijde: WOERDEN Keerzijde: dubbel koppige adelaar in binnencirkel. Rand tekst. Dit lood staat op Facebook vermeld. Diameter 24 mm.
	Voorzijde: WOERDEИ met retrorade N Keerzijde: dubbel koppige adelaar Vindplaats: Amsterdam Collectie: Archeologische Dienst Amsterdam"/ J. Den Das? Inventarisnummer: W/01-237
2x	Scharnierzegel met centrale vergrendeling Voorzijde: dubbele adelaar omsloten door een parelcirkel en de tekst WOERDEN Keerzijde: juweel van het Gulden Vlies omsloten door een parelcirkel Diameter: 23 mm Datering: 17de - 18de eeuw Referentie: Loden zegels & Verzegelingen door R. van Laere #700
	Voorzijde: WOERDEN Keerzijde: W boven twee gerugde leeuwen Vindplaats: Hemriik (Leeuwarden, Zaailand) Collectie: H. v.d. Meer
	Lakenlood – Gulden Vlies (1650) Lakenlood uit Woerden (eventueel Oudewater). Er is een opvallende gelijkenis met een lakenlood uit Gouda Het gulden vlies (hangend schaap aan strik) wordt overigens ook gebruikt door Gent (BE). voorzijde: Hoofdletter W met twee klauwende leeuwen met hun ruggen tegen elkaar en samengevlochten staarten. Deze symboliek werd zowel door Woerden als Oudewater gebruikt. Aangezien er een W staat zal dit waarschijnlijk om Woerden gaan. Er bestaat ook een lood met deze leeuwen en op de keerzijde de tekst Woerden. keerzijde: Hangend schaap (lijkt op een hond). Deze staat symbool voor “vacht” (fleece) ook bekend als het gulden vlies. Bron: Metaaldetecteren
	Voorzijde: W(?) boven twee gerugde leeuwen Keerzijde: juweel van het Gulden Vlies omsloten door een parelcirkel Diameter: 23 x 26 mm Massa: 8,55 gram 01-2024 aangeboden op MP, collectie Woer27
	Voorzijde: kroon boven twee ruggelings gekeerde leeuwen met de staarten in elkaar Keerzijde: WOER / DEN Diameter: 26 mm Massa: 11,57 gram Vindplaats: Fundet, Denemarken door Jette Madsen Bron: Bagseals.org en Metaldetektorfund.dk 146817
	Voorzijde: wapen van Woerden Keerzijde: wapen van Woerden Bron: Metaaldetecteren
3x	Scharnierzegel met centrale vergrendeling Voorzijde: onduidelijke afbeelding, lijkt op een anker Keerzijde: WOE.. omsloten door een parelcirkel Diameter: 15 mm Datering: 18de - 19de eeuw Referentie: Loden zegels & Verzegelingen door R. van Laere #701 Toewijzing aan Woerden waarschijnlijk. Woensel (Noord-Brabant) zou ook een optie zijn
Loden gebruikt op het Defensie-Eiland
2x	Voorzijde: wapen van Woerden gehouden door twee leeuwen Keerzijde: “M.W.” (Magazijn Woerden op het Defensie eiland) Diameter: 21 mm Massa: 10,08 g Datering: eind 19de / begin 20ste eeuw Collectie: Woer29 → Stadsmuseum Woerden → tentoonstelling Defensie-Eiland
	Voorzijde: wapen van Woerden gehouden door twee leeuwen Keerzijde: “M.W.” (Magazijn Woerden op het Defensie eiland) Datering: eind 19de / begin 20ste eeuw Bron: Metaaldetecteren

Zegellood voor hoendermeel ca 1904 vz: “A.C. van Beek Woerden” kz: blanco Bron: Metaaldetecteren

Noodmunten van Woerden




Tinnen 1/4 Stuiver z.j. Emissie augustus 1576.
Beleg van 8 september 1575 - 25 augustus 1576. Emissie augusus 1576.
Binnen parelrand op twee regels WOER / DEN in een schild.
Referenties: vG. 79a; Maill. 125.9; vL I 210.6
Schulman Veiling 23 15-11-1999 lot 353 5,12 gram.
Schulman Veiling 378 #448 10 St. 9,41 gram.
Collectie Teylers Museum Haarlem;
Veertig stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit Woerden, collectie Teylers Museum tmnk 05157.
Twintig stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit Woerden, collectie Teylers Museum tmnk 05158.
Tien stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit Woerden, collectie Teylers Museum tmnk 05159.
Vier stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit Woerden, collectie Teylers Museum tmnk 05160.
Dubbele stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit Woerden, collectie Teylers Museum tmnk 05161.
Kwart stuiver (noodmunt) [comtemporaine vervalsing] uit Woerden, collectie Teylers Museum tmnk 05162.
- Eén stuiver op Muntenbodemvondsten.nl
- In de database van de Koningklijke Bibliotheek van België (www.kbr.be) staan onderstaande penningen van het Woerdense beleg.
Collectie FriesMuseum Leeuwarden;
Veertig stuivers #N12070
Twintig stuiver #N12071
Tien stuivers (vals) #N12072
Twee stuivers #N12073
Halve stuiver #N12074
Halve stuiver (vals) #N12075
Kwart stuiver #N12076
Collectie Rijksmuseum Amsterdam;
4-0 stuivers #NG-VG-4-120
10 stuivers  #NG-VG-4-100
I I stuivers  #NG-VG-4-101

In het Jaarboek voor Munt- en Penningkunde XII. 1925 beschrijft Mr. Ernst Polak deze penningen uitvoerig.
Geraadpleegde literatuur; P. Mailliet, Catalogue descriptif des Monnaies obsidionales et de nécessité. Bruxelles 1870—73. 2 delen en 2 atlassen. Plaat CXXV
A. Bhause, Feld-, Noth- und Belagerungsmünzen. Berlin 1896— 1903. mit Tafeln.
G. van Loon, Beschrijving der Nederlandsche Historie-penningen. 's-Gravenhage Deel I 1723 pagina's 210 en 211 + 218.

In de collectie van de Woerdense dominee van Waenen kwamen in 1824 enkele exemplaren voor met de volgende omschrijving:


In de verzameling van P. Smidt van Gelder bevonden zich in 1848 deze exemplaren + een 'Denkpenning der Stad Woerden' 900
Op 01-11-1848 geveild door veilinghuis Bom te Amsterdam als lot nummers 527, 528 en 529

Collectie Gemeente Woerden / Stadsmuseum.
	Tijdens de crowdfunding actie voor de restauratie van het schilderij 'Het Beleg van Woerden' (begeleidende tekst) ( detail munt tekst 'met dit gelt / 't Wert verhaelt / ist krijgsvolck / te Woerden betaelt' ) werden onderstaande tinnen noodmunten van de stad Woerden, geslagen tijdens het Spaanse beleg van 1575, tentoon gesteld;
	Afbeelding uit het boek "Beleg van Woerden" met de volgende benamingen; tien stuivers beschrijving door E. Polak in het JMPK XII 1925; *6. 10 stuivers. Zelfde type als No. 5, doch met FOCI en geklopt met leeuw-op-schild van Holland. Tin. Mailliet pl. CXXV.4. Brause pl. 26.8. Van Loon I pag. 210.2. Kon. Penningekabinet en Gemeente Woerden. Catalogus ds. van Waenen 1824 folio 210.2 en 1834 folio 210.2 een stuiver beschrijving door E. Polak in het JMPK XII 1925; 12. 1 stuivers. Stadswapenschild, doch ondersteboven met I - S ter weerszijden, in een gladde rand. Tin. Mailliet pl. CXXV.8. Brause pl. 26.4. De Vries en De Jonge I. pl II.2. Gemeente Woerden. AK: vermoedelijk is het materiaal koper i.p.v. tin, gelijk aan exemplaar in Stadsmuseum. Catalogus ds. van Waenen 1824 folio 210.6 en 1834 folio 210.6 anderhalve stuiver foutieve determinatie, dit is een kwart (¼) stuiver (Oortje) beschrijving door E. Polak in het JMPK XII 1925; 14. Oortje? In een hartvormig schild op 2 regels: WOER-DEN; het geheel binnen twee gladde cirkels. Tin. Mailliet pl. CXXV.10. Brause pl. 26.9.

Heritage World Coin Auctions, Dallas Signature Sale 3088  5-6 Nov 2020.

Woerden. City tin Uniface Siege Klippe 20 Stuivers 1575 AU58 NGC, Vanhoudt-481 var. (design), PW-Wo02 var. (same), CNM-2.47.9. 20.39gm. Remarkably well-preserved for the often corroded nature of this tin emergency coinage, the stamp itself cut in incredibly fine style and well-centered on the flan. Perhaps of even finer quality than the example plated by van der Wis and Passon, and certainly among the nicest to have come to auction. The Spanish siege of Woerden under Gilles van Berlaymont lasted a little less than a year between 1575 and 1576, before the army was called to deal with a mutiny in Flanders. Though the Dutch did not long hold the city, the siege was also host to the legendary Wonder van Woerden, when pike from the local river reportedly offered themselves up to the citizens for sustenance.

Jean Elsen & ses Fils s.a. veiling 149 lot 1935

NEDERLAND, WOERDEN, belegerd door de Spanjaarden (8 september 1575 - 25 augustus 1576), koperen 40 stuiver, emissie september 1575.
Vz: PRO ARIS ET FOCIS In een parelrand stadswapen tussen waarde 4-0, daarboven 75.
Kz: Gegraveerde inscriptie in 10 lijnen.
van Gelder 71c; CNM 2.47.8. 21,92g Zeldzaam Latere gedenkpenning.


Gildepenningen van Woerden (klik hier voor een uitvoerige beschrijving van de gildepenningen)
Kleermakersgilde
 
Nummer 30. Collectie Fries Museum object N14003 , 32 x 38 mm nu in bruikleen en te zien op de bovenste verdieping van het museum in 'Verhaal van Woerden -  de expo'.
 
Nummer 50. Collectie Rijksmuseum Amsterdam object NG-VG-7-580 , 32 x 38 mm

Schippersgilde
 
Diameter: 68 mm, inclusief oog 84 mm.
Object lag in de RHC vitrine van het Stadhuis te Woerden, maar is nu te bewonderen op de bovenste verdieping van het museum in 'Verhaal van Woerden -  de expo'.
Collectie Stadsmuseum Woerden, inventarisnummer 08.0005 (bedankt voor de foto's Catharina). DB Woe02,01001


Penning ter gelegenheid van de 25-jarige herdenking van de ramp van Woerden, 1813 - 1838
              
Penning ter gelegenheid van de 25-jarige herdenking van de ramp van Woerden
[toen op 24 november 1813 door een grote Franse troepenmacht in Woerden werd geplunderd, verbrand en vermoord, als represaille voor Oranjegezinde activiteiten].
Vz: Het stadswapen van Woerden half omsluierd, leunend tegen een cypres, met daarnaast een zwaard en een rokende fakkel, symbolen van de plundering.
In afsnede drieregelige tekst: WOERDEN - XXIV NOV. - MDCCCXIII.
Kz: Zeven regelige tekst binnen een krans van cypressenloof.
Geslagen in goud, zilver en brons, 38 mm. Ontworpen door David van der Kellen jr.
Literatuur; Dirks 542; Bax 152.
Tijdschrift voor algemeene Munt- en Penningkunde, uitgegeven P.O. van der Chijs, tweede deel, 1839. Pagina 306.
De Beeldenaar^© 46 nr. 4 pagina 194-198 'De penning over de ramp van Woerden van 1813'  door Ernst Wilschut.
De uitgifte prijs voor de zilveren exemplaren was ƒ 5,00 en in brons ƒ 1,50.
Op 01-11-1848 in zilver geveild door veilinghuis Bom te Amsterdam als lot nummer 4083.
Schulman veiling 17 lot 1471, collectie Woer05, en Schulman veiling 357 lot 1622.
Haffmans Antiek rtert667


Penning op de 'bevrijding van Woerden' / Francia Louis XIV, Levée du Siège de Woerden 1672

Fleur de Coin lijst 34 nr. 244, collectie Woer14	Teylers Museum TMNK 00821	Rijksmuseum Amsterdam KOG-MP-2-0043
Schulman veiling 362 lot 230	Museum de Lakenhal Leiden 3193-1 Afgietsel van de voorzijde in gips. Toewijzing aan Woerden onduidelijk	NumisCorner
Jetons et Medailles	Philippe Saive Numismatique	Comptoir de Monnaies
Künker Auktion 76 #7109	Heritage Auctions 2016 #33128	Gut-Lynt Auktion 11-2 #1655, Woer22
zilver Künker Auktion 116 #4276 en Künker Auktion 152 #5098	Ebay 19-02-2023	Jean Elsen & ses Fils veiling 123 lot 1609

De Republiek der Nederlanden was in 1672 in oorlog met o.a. Frankrijk. Deze penning werd door de Fransen geslagen om de 'bevrijding' van Woerden te gedenken...
Voorzijde: Buste van Louis XIV n.r. Voor het portret zijn acht verschillende stempels gebruikt welke overeen komen met acht oplopende leeftijden van de koning.
Omschrift: LUDOVICUS XIIII. REX CHRISTIANISSIMUS *
Keerzijde: Overwinning legt een lauwerkrans op een schild waaronder de tekst: WURDA OBSIDIONE / LIBERATA * / M. DC. LXXII
Omschrift: CASTRIS BATAVORUM CAPTIS ET DIREPTIS
Materiaal: Brons, koper en zilver
Diameter: 41 mm
Massa: 26 - 29 gram
Medailleur: Mauger, Jean (1660 - 1722)
Referentie: DIVO 127 ('Médailles de LOUIS XIV' door Jean-Paul Divo) en Médailles Françaises pagina 90 #178, DIVO 127. Van Loon III pagina 105,

In Veiling 123, 6 december 2014, van Jean Elsen & ses Fils is als lot 1609 onderstaande penning aangeboden;

FRANCE, AE médaille, 1672, Mauger. Levée du siège de Woerden.
Droit : Tête enfantine de Louis XIV à droite.
Revers : CASTRIS BATAVORUM CAPTE ET DIREPTIS Dans un marais, la Victoire couronnant un bouclier accroché à une colonne.
Ref.: Méd. Louis le Grand 127; van Loon, III, 99, . 26,67g. Dim: 41 mm. Frappe postérieure.
De voorzijde toont het portret van 1643-1647 (portret 1) en komt niet overeen met de datering van de keerzijde. In van Loon III is deze penning niet opgenomen.

Tijdelijke strafgevangenis Woerden
Het Kasteel van Woerden functioneerde als staatsgevangenis in de Napoleontische tijd van 1795 tot 1813.
Van 1830 tot 1860 werd het gebouw gebruikt als strafgevangenis voor mannen.
Tussen 1853 en 1860 werd aan de buitenzijde van de westelijke vleugel een gebouw van twee verdiepingen met zolder toegevoegd.
Deze aanbouw stond in de volksmond bekend als ‘de vrouwengevangenis’.
Toen de verbouwing in 1860 gereed was, verloor het Kasteel namelijk zijn functie als gevangenis voor mannen en werd bij Koninklijk Besluit van 4 juni 1861 als gevangenis voor veroordeelde vrouwen aangewezen.
 
De huismunten voor gebruik in gevangenissen werden ingevoerd volgens Koninklijk Besluit nummer 101 van 11 februari 1823.
Hierin werd bepaald dat artikelen die in de kantines werden gekocht uitsluitend in fictieve munt zouden mogen worden betaald.
Op grond van dit Koninklijk Besluit werden vanaf 1824 door blikslagers vervaardigde ijzeren betaalpenningen in de gevangenissen in gebruik genomen, voor het eerst in de in dat jaar geopende kantine van de strafgevangenis te Leeuwarden. In Woerden werd, net als in de gevangenis van Gouda, gebruik gemaakt van de eenzijdige blikken penningen welke blikslager Hendrikus Wansik voor ’s-Hertogenbosch had geslagen met de waardes van ½, 1, 5, 10, 25 en 50 cent. 
In maart 1834 voerde de Minister van Binnenlandse Zaken uniforme betaalpenningen in en werden de particulier vervaardigde stukken buiten omloop gesteld.
Dit nieuwe, uniforme, gevangenisgeld is vervaardigd door de Munt in Utrecht.
Met het Koninklijk Besluit van 23 mei I86I, nr 47, werd in artikel 7 het gebruik van fictieve munt in de gevangenissen verboden met ingang van 1 juli 1861.

Op 25 augustus breekt de Belgische opstand uit. Als gevolg hiervan wordt ’s Hertogenbosch in staat van beleg verklaard en moet de daar gevestigde ‘criminele strafgevangenis’ zo snel mogelijk ontruimd worden. Op donderdag 28 oktober wordt de ontruiming in gang gezet. In de Noord Brabander van 30 oktober 1830 staat ‘Gister is men begonnen het huis van reclusie en tuchtiging alhier te ontruimen. Twee honderd gevangen zijn in twee schepen naar Leijden vervoerd, onder geleide van eene wacht van 30 schutters, den ouder-kommandant vier gevangenen bewaarders en vijf marechaussée’s. Door den aanhoudende regen, storm en tegenwind hebben dezelve niet verder dan tot Engelen, een uur buiten deze stad, kunnen komen, en zijn dezelve dezen morgen door de twee stoomboten de Julia en de Anna Paulowna op Sleeptouw genomen tot Delft, van waar dezelve te voet naar Leijden zullen worden overgebracht. Op 1 november zullen 60 à 70 vrouwen per schip naar Hoorn worden overgebragt, en de overige mannelijke gevangenen zullen vervolgens naar Woerden worden vervoerd.‘
(de Noord-Brabander 30 oktober 1830)

Gelijk met de gevangenen uit Brabant ‘verhuisden’ ook de fictieve munten mee naar Leiden en Woerden.
Referentie: Het gevangenisgeld van het Koninkrijk der Nederlanden 1823 - 1861' inclusief catalogus

Voor 's-Hertogenbosch door blikslager Hendrikus Wansik vervaardigde huismunten welke ook in Woerden, Gouda en Leiden(?) in gebruik zijn geweest;
Afbeelding
Waarde	½ cent	1 cent	5 cent	10 cent	25 cent	50 cent
Diameter	20,5 mm	22,5 mm	26 mm	28,5 mm	32 mm	35,5 mm
Klop bloem / kruis*	kruis	bloem	kruis	bloem	kruis	bloem
Literatuur Schulman	458	457	456	455	454	453
Boek Gevangenisgeld	SH1.6	SH1.5	SH1.4	SH1.3	SH1.2	SH1.1

* In de Buitengewone Vergadering, gehouden op 25 juni 1824 worden naast de fictieve munten twee stempels getoond 'de ene gemerkt met een blommetje d ander met een kruis'.

½ cent: collectie Hert01, HAE veiling 66 lot 655 geen afbeelding. Afbeelding op #656. Opnieuw HAE veiling 70 lot 265 + Hert04
1  cent: collectie Hert02, HAE veiling 66 lot 656 geen juiste afbeelding. Afbeelding van #655
5  cent: collectie Hert03, HAE veiling 66 lot 657 + Hert05
10 cent, in Rietdijk veiling 410 kavel #232.
25 cent: HAE veiling 70 lot 266, Künker auction 393 lot 3381, collectie Hert06

In 1834 voerde de Minister van Binnenlandse Zaken uniforme betaalpenningen in en werden de particulier vervaardigde stukken buiten omloop gesteld. Dit nieuwe, uniforme, gevangenisgeld is vervaardigd door de Munt in Utrecht.
Op de voorzijde van de munten was in het midden ruimte gelaten voor het inslaan van een "stadsletter" in de gevangenis zelf.
Alleen in Woerden werden munten (m.u.v. de gulden) zonder letter in omloop gebracht.
Munten zonder stadsletter kunnen overigens ook afkomstig zijn uit niet gebruikte voorraden van andere gevangenissen.
Het omschrift luidt: STRAF-GEVANGENIS | . Keerzijde: waarde CENT(S)
Het Stadsmuseum van Woerden heeft de ½, 1, 10 en 25 cent in haar collectie waarbij de 10 cent doorboord is.
Het Noord-Brabants Museum heeft de volledige serie in haar collectie.
HAE veiling 64 lot #468 en 469
HAE veiling 70 lot #268 10 cent PR, collectie Woer15. HAE veiling 70 lot #269 1 cent.

Penningen, vervaardigd door de Munt te Utrecht, bestemd voor de tijdelijke strafgevangenis Woerden					Oplage voor Woerden		Totaal
Afbeelding	Waarde	Diameter	Literatuur	Collectie	27-03-1834	+ 01-04-1837	1856
	½ cent	18	Gevangenisgeld WO2.6 Sch.485, Kooij HG003.1	Woer07	2200		2200
	1  cent	21	Gevangenisgeld WO2.5 Sch.484, Kooij HG003.2	Woer08	3240	2500	5740
	5  cent	22,5	Gevangenisgeld WO2.4 Sch.483, Kooij HG003.3	Woer09 doorboord Woer28	820	4000	4820
	10  cent	24	Gevangenisgeld WO2.3 Sch.482, Kooij HG003.4	Woer15	1406	3000	4406
	25  cent	27	Gevangenisgeld WO2.2 Sch.481, Kooij HG003.5	Woer10	932	300	1232
	50  cent	28	Gevangenisgeld WO2.1 Sch.480, Kooij HG003.6	Woer11	284		284

In de Navorser van 1894 worden op pagina 375 nog twee koperen exemplaren en een 2 ct. stuk genoemd. Op pagina 578 de 1834 serie en de blikken exemplaren uit 1824 van 's Hertogenbosch

NNC HNM-18324 24,1 mm en 4,69 gram. In de NNC collectie bevindt zich nog een andere koperen afslag MU-05424.


HAE veiling mei 2018; 493 Fictieve munt voor strafgevangenissen - 10 cents z.j. proefslag in koper (Sch. 482bis) - VZ Verheven cirkel met omschrift / KZ Waarde - 29 24,1 mm 4,88 gram

Referentie: Het gevangenisgeld van het Koninkrijk der Nederlanden 1823 - 1861' inclusief catalogus

-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-

Romeinse loden zegels

Tijdens de opgravingen in Woerden, project Hoochwoert 2002 - 2004 zijn naast 393 Romeinse munten ook bovenstaande loden zegels gevonden.
De twee loden zegels (beide put 30, vnr. 1228) vormen naast de 15 gevonden gewichten eveneens een aanwijzing voor handel.
Zij hebben een ingedrukte rechthoekige verdieping met de letters ' L · D · F ' met punten tussen de letters.
Afmetingen: 15 en 20 mm. Massa: 10,4 en 17,4 gram
De loden zegels zijn, net als het merendeel van de gewichten, in de vicus aangetroffen.
In 'Woerden - Hoogwoert', ADC Rapport 500 staat nog de volgende aanvulling;
Opmerkelijk zijn twee ronde loodjes van ca 1,5 – 2 cm in doorsnede voorzien van de letters L.D.F. gescheiden van elkaar door een duidelijke punt en geplaatst in een gestippeld kader.
Het gewicht van de zegelloodjes varieert (10,4 en 17,4 gram) en lijkt daarmee geen doorslaggevende betekenis te hebben. Geen van de gewichten lijkt verder een relatie te hebben
met bekende gewichtmaten uit de Romeinse tijd.
Van boven naar beneden is er een gat in het loden plaatje geboord alsof er een dun touwtje doorheen heeft gelopen.
Op de voorzijde zijn drie letters aangebracht. De betekenis van deze letters is onbekend. Hier kan wel een gissing worden gedaan die echter niet bewijsbaar is.
L zou voor het latijnse woord legio (legioen) kunnen staan; D zou de afkorting van decima (het tiende)
kunnen zijn en F zou voor fecit (heeft gemaakt) kunnen staan, zoals wel vaker wordt aangetroffen op met name bodemstempels van terra sigillata.
Indien dit voor waar wordt aangenomen zou L.D.F. betekenen: gemaakt door het Tiende Legioen. Deze eenheid huisde tussen 71 en 104 n.Chr. in de castra op het Kops plateau te Nijmegen.
Waarvoor de loodjes hebben gediend, is niet duidelijk maar mogelijk hebben ze iets met verzegelen te maken en zijn het dus een soort zegelloodjes.
Parallellen zijn langs de limes in Nederland en Duitsland (vooralsnog) niet bekend.



Electriciteitspenning van Woerden

Voorzijde: WOERDEN - electriciteit, tekst met drie bliksempijlen
Keerzijde: 100 - electriciteit
Diameter: 28 mm
Materiaal: zink
Ontwerp: Nico de Haas, vervaardigd bij 's Rijks Munt
Jaar: 1942
Referentie: Kooij EL-076.1. Collectie Woer04

Voorzijde: Gemeentebedrijven WOERDEN
Keerzijde: Electriciteitspenning 1 KWH
Centraal gat
Diameter: 28 mm
Materiaal: zink
Referentie: Kooij EL-075.1.

Voorzijde: Gemeente Bedrijven WOERDEN
Keerzijde: Electriciteitspenning
Diameter: 28 mm
Materiaal: brons
Referentie: Kooij EL-074.1.


Gaspenningen van Woerden
Voorzijde: WOERDEN
Keerzijde: 2½ GAS
Diameter: 23,5 mm
Materiaal: zink
Referentie: Kooij GA-249.1

Voorzijde: WOERDEN
Keerzijde: 10 GAS
Diameter: 15 mm
Materiaal: zink
Referentie: Kooij GA-249.2

Voorzijde: WOERDEN
Keerzijde: GOED VOOR 1m³ GAS
Diameter: 15 mm
Materiaal: messing
Referentie: Kooij GA-250.1a medailleslag
Referentie: Kooij GA-250.1b muntslag


Entreepenning voor het Batensteinbad

Voorzijde: Het Batensteinbad Woerden
Keerzijde: Volwassenen
Diameter: 27 mm
Materiaal: CN
Kooij: ET 002.1
Collectie: Woer12

Voorzijde: Het Batensteinbad Woerden
Keerzijde: kinderen en 65+
Diameter: 24,3 mm
Materiaal: brons
Kooij: ET 002.2
Collectie: Woer13


De Boerinn

Voorzijde: de Boerinn 0348-401200. mnt en mmt
Keerzijde: Heieken. Meet de Boerinn het weiland in.
Diameter: 30 mm
Materiaal: cu
Kooij: CB006F.

De Boerinn
Voorzijde: de Boerinn Kamerik
Keerzijde: consumptiepenning / Natuurlijk Leven
Diameter: 25 mm
Materiaal: messing
Kooij: CB006x


Carwash Woerden

Voorzijde: Natuurlijk Klasse Wassen in cirkel onder auto.
Keerzijde: CarwashWoerden.nl 0348-434234 rond binnencirkel waarin een 1
Diameter: 24 mm
Materiaal: wit metaal
Kooij TA013A.1 .
Collectie: Woer23

Diameter: 26 mm
Materiaal: messing
Kooij TA013A.2 .
Collectie: Woer24



Ziekenfond penning Woerden
 
Voorzijde: ALGEMEEN ZIEKENFONDS WOERDEN EN OMSTREKEN / 1941 - 1881
Keerzijde:
Diameter: 70 mm


Woerden 600 jaar stadsrechten 1372 - 1972

Voorzijde: tekst VERENIGING van ZUID-HOLLANDSE GEMEENTEN rond wapenschild van Zuid-Holland
Keerzijde: binnen lauwerkrans Woerden / 1372 - 1972
Diameter: 50 mm
Materiaal: brons
Vraag in De Beeldenaar 47-2, antwoord De Beeldenaar 47-3;
Deze bronzen slagpenning is vervaardigd bij De Koninklijke Begeer te Voorschoten in 1972.
De medailleur is Henk van Bommel. Literatuurreferentie:
Weiler, A.C. von (1975) Koninklijke Begeer, ateliers voor edelsmeed- en penningkunst Voorschoten 6.
Penningen geslagen en gegoten in de jaren 1960-1975 (Voorschoten) nummer 3736.


ERU Muntset 1988
 
De ERU smeerkaas fabriek was in 1988 de eerste firma welke een commerciële promotieset uitbracht in een oplage van 5000 sets.
Muntset penning Goudkuipje

Muntset penning Goudkuipje ERU Kaasfabriek Woerden
Diameter: 23 mm
Materiaal: Brons
Zeldzaam! Collectie Woer02.

Deze penning  is ook in proof kwaliteit uitgebracht.

Voorzijde: Stadswapen Woerden
Keerzijde: ERU's goudkuipje
Diameter: 23 mm
Massa: 7,88 gram
Materiaal: goud .585


Penning Kamer van Koophandel
 
Voorzijde: Borstbeeld waaronder Napoleon Bonaparte. Grondlegger van de Kamers van Koophandel · 1803 ·
Keerzijde: Gebouwen en de tekst: Woerden -19 november - 1980.
Diameter: 30 mm
Materiaal: Zilver
Geslagen bij Koninklijk Begeer Voorschoten, 273/500. Collectie Woer03


Penning voor de restauratie van de Schuil- of Lutherse kerk te Woerden

Martelaar Jan de Bakker (Johannes Pistorius) aan de paal op de brandstapel. Randschrift: Iohannes Pistorius Wovrdensis Protomartyr Hollandiae 1525 / Sigil.[lum] Eccles.[ia]Wovrdensis Invariatae August.[ana]Confess.[iones]	Keerzijde Vierregelige tekst: 'Doch des Christens geweten moet worden vrijgelaten en aan zijn geloof moet geen geweld geschieden'.

Deze penning is in 1982 geslagen en de opbrengst was ten bate van de restauratiekosten voor het kerkgebouw. Het idee kwam van iemand uit de kerkelijke gemeente.
Het is een facsimile van het oude kerkzegel (wat zich in de kluis van de Lutherse kerk bevindt) waarop Pistorius is afgebeeld plus de tekst van de onveranderde confessi van 1530.
Op de keerzijde staat een tekst van Pistorius  (Jan de Bakker), toen hij voor zijn rechters in Den Haag stond (volgens Wilhelm Gnapheus)
Er zouden twee uitvoeringen zijn gemaakt. Eén uitgevoerd in zilver 2e gehalte diameter 60 mm, verkoopprijs destijds 150,00 gulden en één van onedel metaal, enkele tientjes.
Geslagen bij de Zilverstad, Schoonhoven, diameter 60,5 mm, verzilverd brons, oplage 505 exemplaren. Vraag in De Beeldenaar 47-2.
AK: een verzilverd exemplaar, is aangeboden in de Karel de Geus veiling 24 lot #1020 en veiling no. 49 lot# 1357.
Literatuur: Geslagen verbeelding, Lutherse penningen in Nederland pagina 203 met de volgende omschrijving;
De lutherse gemeente van Woerden is de oudste van ons land. De eerste martelaar vanwege het evangelische geloof was in 1525 Jan de Bakker, die tot de brandstapel werd veroordeeld.
Strikt genomen was hij geen lutheraan, maar hij behoorde tot de voorlopers van de Reformatie, de zogenaamde sacramentariërs.
Maar de lutheranen gedenken hem al direct in het zegel van hun gemeente dat tussen 1566 en 1572 ontstond.
In 1612 was de gemeente al zo georganiseerd, dat er een officiële beroepsbrief voor het aanstellen van predikanten was.
Collectie Woer08 en Woer09.


Chipcard
Als toendertijd 'meest gemiddelde gemeente van Nederland' werd Woerden uitgekozen voor een landelijke proef met het gebruik van chipcards, die toen net ontwikkeld waren.
Op 1 november 1989 werd de proef officieel begonnen door minister van Financiën W.F. Duisenberg, die in het stadscentrum van Woerden een betaling deed met een chipcard.
In de gemeente werd van 1989-1991 een proef gehouden met de zogenaamde "Chipcard". Telegraaf 07-07-1988 / Volkskrant 04-02-1989.
Dit was een voorloper van de latere chipknip, waarmee in de winkels van Woerden betaald kon worden voor boodschappen.
Deze chipkaarten zagen er als volgt uit.

Experimentele test-chipcard, niet op naam. Fabrikant Schlumberger. Collectie Woer18;

Na de proef bleek het gebruik van deze kaarten geen succes te zijn....


Jaarset BFBN Woerden
   
Oplage 750 sets


Penning 'Restauratie van het Kasteel van Woerden'

Aangeboden in HAE veiling mei 2019 lot 1786
1989 - Penning 'Restauratie van het Kasteel van Woerden' door W. Vis / 's Rijks Munt (K&M-)
Voorzijde: Aanzicht kasteel binnen sierrand
Keerzijde: Wapenschild, tekens en ornament met vijf regels tekst
Diameter: 38 mm
Drie exemplaren proof in doosjes: goud .916 (43,53 gram), goud .585 (34,80 gram) en zilver .925 (25 gram)
NB De bijsluiter noemt exemplaren in brons (500x) en zilver (250x).
De pakbon van 's Rijks Munt bij het exemplaar goud .916 doet vermoeden dat het om het enige geslagen stuk gaat, wat waarschijnlijk ook voor het exemplaar goud .585 geldt.
Bespreking in de Muntkoerier 09-1989

Brons in cassette 65 x 70 mm, collectie Woer16.
  
Zilver in cassette 97 x 100 mm, collectie Woer17 en Woer21 (met beschrijving).


In 1999 heeft de firma ERU een zogenaamde Goudgulden uitgebracht in een ERU Goudkuipje.
  
De eerste penning is bij De Nederlandse Munt geslagen door ERU directeur J.E.M. Ruijs en zijn vader ter gelegenheid van het feit dat de familie Ruijs in 1999 175 jaar ‘in de kaas zit’.
Oplage: 1000 stuks waarvan er 480 exemplaren weer zijn omgesmolten
Kwaliteit: Proof
Brutto gewicht goud 11,00 gram, 750/1000, netto gewicht goud 8,25 gram.
De penningen werden vergezeld van een genummerd certificaat.


Proef afschaffing eurocent
In 2004 werd Woerden opnieuw verkozen als testpanel, nu voor een proef met afronding op vijf eurocent bij contante betalingen. De proef begon op 26 april 2004.
Woerden was daarmee, na Finland, dat de munten van 1 en 2 eurocent nooit invoerde, het eerste gebied in Europa waar deze munten in feite werden afgeschaft, zij het tijdelijk. De proef eindigde op 6 juni van dat jaar.
De meeste consumenten bleken voorstander van afronden, en afronden had op het prijspeil geen effect. Daarop werd de mogelijkheid om contante betalingen af te ronden landelijk ingevoerd.


Leo Gestel penning

De Leo Gestel Penning zal elk jaar worden uitgereikt aan personen die zich op voorbeeldige wijze hebben ingezet voor de kunst en cultuur in de gemeente Woerden.
De mooie zilveren Penning is ontworpen door de beeldhouwer Taeke Friso de Jong uit Kamerik.
De eerste penning is op 20 november 2016 in het Stadsmuseum van Woerden uitgereikt door wethouder Hans Haring aan de familie Gerritse. Link

Historische gegevens over Woerden en de Neder-Germaanse Limes zijn hier te vinden.